W Szkole Podstawowej nr 7 z Oddziałami Integracyjnymi im. A. Mickiewicza w Zamościu odbyła się debata, na której omawiany był temat modelu współczesnego patrioty. Spotkanie odbyło się 11 października 2018 r. i wzięli w nim udział uczniowie klas VI, VII i VIII ze szkoły podstawowej oraz klas III oddziałów gimnazjalnych. Debatę przygotowała i przeprowadziła p. Marta Słomianowska, wspierały ją w tym p. Małgorzata Drozd, p. Iwona Zgnilec, p. Edyta Wilczyńska – Krawiec oraz p. Joanna Muda.
Na początku uczestnicy debaty drogą losowania zostali podzieleni na sześć grup i zapewne niejeden z nich się zdziwił, dlaczego na stołach leżą kolorowe kapelusze.
P. Jolanta Krywko – wicedyrektor szkoły, serdecznie powitała wszystkich zebranych i życzyła owocnych obrad.
Debata rozpoczęła się od swobodnej rozmowy o tym, z czym młodzieży kojarzy się patriotyzm i jakie postaci historyczne, według nich, są przykładem polskich patriotów. Odpowiedzi sugerowały w większości, że patriotą jest ten, kto walczy w obronie ojczyzny, poświęca się dla niej, oddaje za nią życie (m.in. Józef Piłsudski, Tadeusz Zawadzki „Zośka”, Jan Brytnar „Rudy”, Aleksy Dawidowski „Alek”, Tadeusz Kościuszko i inni)
Pojawiło się zatem pytanie, czy można być patriotą w czasach pokoju? Aby uzyskać na nie odpowiedź uczestnicy zostali zaproszeni do pracy metodą „myślących kapeluszy” Edwarda de Bono. Metoda ta polega na tym, że debatujący zostają przydzieleni do sześciu grup, które reprezentują odpowiedni kolor kapelusza: biały, czerwony, żółty, zielony, czarny i niebieski. Grupy pracują na tych samych materiałach, lecz skupiają się na innych wartościach. Grupa „białego kapelusza” przedstawia suche fakty, „czerwonego” skupia się na uczuciach i emocjach, „żółci” reprezentują optymizm, starają się znaleźć korzyści i szanse, team „czarnego kapelusza” zastanawia się nad zagrożeniami i ryzykiem, „zieloni” to kreatywność, a nad wszystkim czuwają uczestnicy w niebieskich kapeluszach, którzy są koordynatorami. Wyjaśniła się więc zagadka, po co na stołach leżały różnokolorowe kapelusze.
Każda z grup otrzymała definicję patriotyzmu, nacjonalizmu i szowinizmu według „Słownika języka polskiego PWN”, fragmenty wypowiedzi Jana Pawła II (przemówienie w ONZ – NY 1995 r.), Samuela Pereiry (Gazeta Polska Codziennie), Sławomira Jastrzębowskiego (Super Express) oraz Jerzego Kwolka (RMF FM).
Po wykonaniu zadania, wybrani reprezentanci przedstawili przemyślenia grupy, z których wyłonił się spójny obraz współczesnego patriotyzmu:
Patriotyzm to umiłowanie ojczyzny, poświęcenie się dla jej dobra, uczestnictwo w manifestacjach, szacunek dla symboli narodowych. To także dbanie o rodzinę, płacenie podatków, dbanie o środowisko, wspieranie narodowej kultury, sztuki, nauki. Kupowanie rodzimych produktów, niewyjeżdżanie na emigrację. Patriotyzm to piękne uczucie, które dostarcza nam wielu emocji takich jak duma, radość, wzruszenie, niezłomność. Daje nam poczucie własnej wartości, tożsamości, przynależności. Uczy nas tolerancji i szacunku dla innych narodowości. Jednak trzeba uważać, aby patriotyzm nie przekształcił się w nacjonalizm i szowinizm, bo może to doprowadzić do pogorszenia stosunków międzynarodowych, dyskryminacji, a nawet konfliktów zbrojnych.
Następnie uczestnicy debaty obejrzeli w ciszy i skupieniu krótki film z archiwum Muzeum Powstania Warszawskiego pt.: „Co Powstańcy chcieliby przekazać dzisiejszej młodzieży”. Bohaterowie w prostych słowach radzili młodym, aby się uczyli, mieli własne zdanie, ale szanowali innych, aby byli przyzwoitymi ludźmi i byli tolerancyjni, żeby znali swoje prawa, ale też i obowiązki, aby zrozumieli, co to znaczy być obywatelem, szanowali wolność i pamiętali o tym, co się wydarzyło kiedyś.
Po obejrzeniu filmu oraz krótkiej dyskusji na temat jego treści i przekazu uczestnicy przystąpili do realizacji ostatniego zadania – opracowania Modelu Młodego Patrioty. Wśród wymienionych pożądanych zachowań znalazły się m. in. zalecenia, aby brał udział w wolontariatach, dbał o poprawną polszczyznę, kochał swój kraj, szanował starszych, był odpowiedzialny, uczciwy i prawdomówny, dbał o środowisko, rodzinę i bliskich, pomagał potrzebującym, zachowywał odpowiednią postawę podczas hymnu, znał historię swojego kraju, dbał o kulturę i tradycję, uczestniczył w manifestacjach itd.
Uczestnicy debaty zostali zobowiązani do tego, aby przekazać w swojej klasie, o czym rozmawiali podczas spotkania i przedstawić wypracowane materiały.
Na zakończenie zabrał głos Jakub Romaszko, uczeń III klasy gimnazjalnej, który bardzo mądrze i dojrzale posumował debatę:
Na początku naszej debaty padło jedno zdanie „Jesteśmy Polakami, jesteśmy patriotami”. Zdanie to jest ograniczone, gdyż nie chodzi tylko o sprowadzenie patriotyzmu do tego, że jesteśmy Polakami. Patriotyzm to jest coś większego. Nieważne, czy jesteś Niemcem, czy Polakiem, Amerykaninem, Rosjaninem. Kochasz swój kraj, dbasz o niego, pielęgnujesz jego historię i pogłębiasz wartości swoje. To nie dotyczy tylko Polski, tylko wszystkich narodowości. (…)
W dzisiejszych czasach dużo Polaków nie pielęgnuje swojej historii, nie zna jej, nie uczy się o tym (…) nie skupia się nad tym. Patriotyzm, który z założenia wychodzi z dbania o dobro własnego kraju (…) i narodu, przeradza się w szowinizm. To, co się pojawia na meczach, czyli różni kibole (…), ludzie, dla których jesteś patriotą, jeżeli nie traktujesz policji z szacunkiem, nie traktujesz drugiego człowieka z szacunkiem. Potem patriotyzm przeradza się (…) w nienawiść i agresję (…)
Polacy byłi narodem, który po Żydach ucierpiał najbardziej podczas II wojny światowej, a w dzisiejszych czasach, dużo Polaków propaguje nazizm, utożsamia się z nacjonalizmem. Mamy piękny model patriotyzmu, który się wywodzi z XIX w., w którym Polacy dbali o swoją tożsamość, przeciwstawiali się rusyfikacji, germanizacji. Osoby, które walczyły w powstaniach (…), wiedziały, że przynależą do Polski. W dzisiejszych czasach to zanika. Wszyscy działają na samowolkę, każdy traktuje patriotyzm inaczej (…) Jedni interpretują go tak, jak powinno być: dbać o dobro narodu, chodzić na manifestacje, szanować symbole narodowe. A inny myśli: „Jestem Polakiem”, założy sobie bluzę z symbolem „Polski Walczącej” i idzie się z kimś bić. Skrajność, która się wywodzi od pięknych założeń umiłowania kraju.
Dlatego trzeba pamiętać o tym, ażeby rozumieć, co to słowo znaczy. Pielęgnować wartości sprzed lat, ażeby patriotyzm służył naszej Ojczyźnie.
Album foto
Film
Tekst M.Słomianowska , zdjęcia M. Drozd
